W ciągu ostatniego roku oszczędności firm w bankach urosły o 2 proc. i przekroczyły poziom 0,5 bln zł. W ponad 2/3 są to depozyty bieżące. Przedsiębiorstwa jeśli już decydują się na lokatę, wybierają tę trwającą nie dłużej niż miesiąc, choć więcej mogłyby zarobić na półrocznych i kwartalnych.
Przedsiębiorstwa w Polsce mają za sobą względnie udany rok. Choć musiały się mierzyć z presją rosnących kosztów, zdołały powiększyć swoje oszczędności w bankach. Wartość ich depozytów osiągnęła rekordowy poziom.
Wartość oszczędności firm w bankach
Wg danych NBP pod koniec 2024 firmy trzymały w bankach 510 mld zł. To o 2 proc. (10 mld zł) więcej niż 12 miesięcy wcześniej i najwięcej w historii gromadzenia statystyk. Poprzedni rekord, z końcówki 2023, został poprawiony o 5 mld zł.
Podmiotom gospodarczym (z wyłączeniem JDG) udało się podwoić wartość oszczędności w ciągu siedmiu lat. Jesienią 2017 wynosiły one 250 mld zł. Poprzednio zajęło im to prawie 11 lat.
Tak jak w minionych latach zdecydowaną większość oszczędności firm w bankach stanowią depozyty bieżące. Odpowiadają one za 65-70 proc. wszystkich środków. Co ciekawe podobna struktura depozytów występuje też w segmencie gospodarstw domowych, który obejmuje osoby prywatne, przedsiębiorców indywidualnych i rolników.
W przypadku firm taki układ oszczędności utrzymuje się od dawna. Jedynie w pandemii, gdy stopy procentowe zostały obniżone niemal do zera, wyglądał nieco inaczej. Wówczas na rachunkach bieżących przedsiębiorstwa trzymały nawet 80-85 proc. pieniędzy.
Lokaty stanowią 25-30 proc. oszczędności firm w bankach. To głównie dzięki nim przedsiębiorstwa inkasują co miesiąc po 700-800 mln zł odsetek. W maju 2023, przy wyższych stopach procentowych, było to nawet 900 mln zł.
Dla porównania w latach 2020-21, gdy lokaty odpowiadały za 15-20 proc. depozytów firmowych i jednocześnie cena pieniądza była niemal zerowa, podmioty gospodarcze otrzymywały co miesiąc od banków mniej niż 20 mln zł odsetek.
Struktura oszczędności firm w bankach
Wielkość depozytów bieżących firm od dłuższego czasu mieści się w przedziale 300-330 mld zł. Rekord to niespełna 362 mld zł w listopadzie 2021.
Wyraźną zmianę widać w przypadku depozytów terminowych. Przedsiębiorstwa trzymają na nich 150-175 mld zł (pod koniec 2024 po raz pierwszy przebito próg 180 mld zł). Jeszcze kilka lat temu było to dwukrotnie mniej.
Z czego wziął się tak duży wzrost wartości lokat? Wydaje się, że podmiotom gospodarczym pomogła wysoka inflacja, która pociągnęła za sobą podniesienie marż. Pewne znaczenie miało też przesunięcie nadwyżek trzymanych wcześniej na nieoprocentowanych rachunkach bieżących.
Najpopularniejsze lokaty dla firm
Firmy wybierają głównie lokaty krótkoterminowe. Te trwające nie dłużej niż 30 dni mają 80-proc. udział w strukturze depozytów terminowych. W drugiej kolejności przedsiębiorstwa stawiają na lokaty kwartalne, które mają 15-proc. udział. Resztę stanowią depozyty z dłuższymi terminami zapadalności.
Tak jest od dawna. Jedynie w latach 2020-21, gdy stopy procentowe oscylowały wokół zera, lokaty miesięczne cieszyły się mniejszym zainteresowaniem (ale nadal było to 40-50 proc. wszystkich zakładanych depozytów). Przejściowo (w sierpniu 2021) numerem 1 były nawet lokaty na trzy miesiące. W tamtym okresie większe znaczenie miały także lokaty półroczne (stanowiły 10-15 proc. wszystkich depozytów). Jednak sytuacja szybko wróciła do normy.
Dlaczego tak jest? Firmy nie chcą mrozić nadwyżek, ponieważ finansują nimi inwestycje i bieżące wydatki. Dzięki nim zachowują też płynność finansową, co jest coraz większym wyzwaniem. W 2024 rekordowa liczba firm stała się bowiem niewypłacalna.
Przedsiębiorstwa wolą więc mniej zarobić na odsetkach (lepiej oprocentowane są depozyty półroczne i kwartalne), niż mrozić kapitał na dłużej i przez to wpaść w kłopoty albo nie móc realizować inwestycji.
Napływ oszczędności z firm do banków
Popularność lokat 30-dniowych i krótszych po części tłumaczy ogromny napływ nowych depozytów terminowych. Po zakończeniu jednej lokaty firmy, które akurat nie potrzebują środków, zakładają kolejną na taki sam okres, wykorzystując środki z zakończonej lokaty.
Zatem finalnie przyrost oszczędności jest wolniejszy, niż wskazywałyby na to dane o wartości nowych depozytów terminowych. Co miesiąc jest to mniej więcej 180 mld zł.
W październiku 2024 padł rekord – 226 mld zł. To drugi przypadek w historii, gdy wartość nowo zakładanych depozytów terminowych firm przekroczyła w miesiącu poziom 200 mld zł. Pierwszy raz zdarzyło się to w lipcu ub. r.
Dla porównania gospodarstwa domowe, które trzymają na lokatach przeszło dwa razy więcej pieniędzy niż podmioty gospodarcze (400 mld zł), co miesiąc zakładają nowe depozyty opiewające na 70-80 mld zł.
